Làng sơn mài Tương Bình Hiệp: Di sản nghệ thuật hơn 300 năm tuổi

Nếu bạn là người yêu thích nghệ thuật và muốn tìm hiểu một nghề thủ công truyền thống mang đậm giá trị văn hóa, thì Làng sơn mài Tương Bình Hiệp chính là một điểm đến lý tưởng. Nhưng bạn có biết nơi đây có lịch sử phát triển như thế nào? Cùng khám phá những điều thú vị về làng sơn mài nổi tiếng này và lý do vì sao nó là niềm tự hào của vùng đất Bình Dương.

1. Giới thiệu về Làng sơn mài Tương Bình Hiệp

Làng sơn mài Tương Bình Hiệp, nằm ở phường Tương Bình Hiệp, thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương, là một trong những làng nghề lâu đời nổi tiếng ở miền Nam. Ngành nghề này xuất phát từ những năm cuối thế kỷ 17, khi các nghệ nhân từ miền Bắc và miền Trung di cư vào Nam mang theo nghề sơn mài và tạo ra những sản phẩm sơn mài độc đáo, có giá trị nghệ thuật cao. 

Sản phẩm sơn mài Tương Bình Hiệp không chỉ thể hiện sự sáng tạo và kỹ thuật tinh xảo mà còn gắn liền với các chủ đề văn hóa dân gian, thiên nhiên, lịch sử, góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Làng sơn mài này còn được biết đến như cái nôi của ngành nghề thủ công mỹ nghệ ở Bình Dương, mang đến cho du khách những trải nghiệm thú vị với quy trình sản xuất tinh tế và những sản phẩm nghệ thuật độc đáo.

2. Địa chỉ, Giờ mở cửa, Giá vé & Hướng dẫn đường đi

• Địa chỉ: 17 Hồ Văn Cống, Tương Bình Hiệp, Thủ Dầu Một, Bình Dương
• Giờ mở cửa: từ 8:00 sáng đến 5:00 chiều hàng ngày, đón tiếp du khách vào mọi thời điểm trong tuần.
• Số điện thoại: 094 993 23 99
• Giá vé: Việc tham quan tại làng nghề là miễn phí, tuy nhiên, nếu bạn muốn tham gia vào các lớp học hoặc mua các sản phẩm sơn mài làm quà, bạn sẽ phải trả một khoản phí nhỏ cho các sản phẩm hoặc dịch vụ đó.
• Hướng dẫn đường đi: Để đến làng nghề, bạn có thể xuất phát từ trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh, di chuyển theo Quốc lộ 13, qua Đại Lộ Bình Dương và rẽ vào đường Hồ Văn Cống. Làng sơn mài nằm bên tay phải, rất dễ nhận diện.

3. Lịch sử hình thành Làng sơn mài Tương Bình Hiệp

Ngành sơn mài ở Bình Dương được du nhập vào cuối thế kỷ 17 khi những người thợ từ miền Bắc và miền Trung di cư vào Nam. Khi họ đến vùng đất Thủ Dầu Một, những người nghệ nhân này đã đem theo nghề sơn mài truyền thống và sáng tạo ra những tác phẩm mang đậm bản sắc dân tộc. Những sản phẩm đầu tiên chủ yếu là tranh sơn mài, sau đó dần dần mở rộng sang các vật dụng trang trí như bình, lọ, hộp, đĩa,...

Vào những năm đầu thế kỷ 20, nghề sơn mài tại đây đã phát triển mạnh mẽ khi có sự góp sức của nhiều nghệ nhân nổi tiếng. Từ những năm 1945 đến 1975, làng nghề Tương Bình Hiệp đạt đỉnh cao với sự ra đời của nhiều xưởng sơn mài lớn, như xưởng sơn mài Thành Lễ, nơi quy tụ nhiều nghệ nhân tài ba. Trong giai đoạn này, sản phẩm sơn mài không chỉ nổi bật trong nước mà còn được xuất khẩu ra quốc tế.

Ngày nay, Làng sơn mài Tương Bình Hiệp đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, đánh dấu một mốc quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị nghề sơn mài truyền thống.

4. Các khu vực tham quan hấp dẫn tại Làng sơn mài Tương Bình Hiệp

Khi đến tham quan Làng sơn mài Tương Bình Hiệp, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng những sản phẩm sơn mài tinh xảo mà còn có thể tìm hiểu về quy trình chế tác thủ công từ những nghệ nhân tài ba. 

Ngoài ra, bạn cũng có thể ghé thăm các xưởng sơn mài để chứng kiến quá trình sản xuất trực tiếp, từ việc lựa chọn nguyên liệu, chế tác từng công đoạn cho đến việc hoàn thiện sản phẩm. 

Một trong những điểm đặc biệt là bạn có thể tham gia vào các lớp học nhỏ để tự tay tạo ra những tác phẩm sơn mài cho riêng mình, từ tranh vẽ sơn mài đến các vật dụng trang trí như hộp, lọ, đĩa,...

Bạn có thể tham quan các khu vực trưng bày sản phẩm sơn mài, nơi các nghệ nhân giới thiệu các kỹ thuật chế tác sơn mài đặc trưng như sơn lộng, cẩn trứng, cẩn xà cừ, sơn mài khoét trũng và sơn mài vẽ nổi. Làng sơn mài Tương Bình Hiệp còn có không gian trưng bày các tác phẩm nghệ thuật theo thời gian, nơi bạn có thể tìm hiểu về lịch sử và sự phát triển của nghề sơn mài qua từng thời kỳ, từ những ngày đầu hình thành cho đến ngày nay.

5. Hình ảnh về những tác phẩm ở Làng sơn mài Tương Bình Hiệp

Những tác phẩm sơn mài tại Làng Tương Bình Hiệp là sự kết hợp hoàn hảo giữa nghệ thuật và thủ công.

Mỗi sản phẩm là một kiệt tác, từ những bức tranh sơn mài vẽ nổi, đến các vật dụng trang trí như bình hoa, hộp đựng quà, đĩa, vòng tay. Chất liệu sơn mài được dùng tại đây có độ bền cao và vẻ đẹp vượt thời gian.

Những bức tranh sơn mài thường thể hiện các chủ đề dân gian, thiên nhiên, lịch sử,... với những hình ảnh sống động, chân thực. Các sản phẩm sơn mài ở đây được chế tác bằng nhiều kỹ thuật khác nhau như sơn lộng, cẩn trứng, cẩn xà cừ… mỗi kỹ thuật đều mang một vẻ đẹp riêng biệt. Bạn sẽ dễ dàng tìm thấy những món đồ sơn mài có giá trị nghệ thuật cao, với những đường nét tỉ mỉ, sắc sảo.

Sản phẩm sơn mài tại làng nghề này đã chiếm được tình cảm của nhiều du khách và những người yêu nghệ thuật, đặc biệt là những món quà lưu niệm tinh tế và mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam.

6. Lưu ý khi tham quan Làng sơn mài Tương Bình Hiệp

Khi tham quan Làng sơn mài Tương Bình Hiệp, bạn cần lưu ý một số điều để có chuyến đi thú vị và trọn vẹn. 

• Đầu tiên, hãy chuẩn bị sẵn sàng cho việc di chuyển, vì làng nghề cách trung tâm TP.HCM khoảng 30km, nên việc đi lại có thể tốn một chút thời gian. 
• Thứ hai, nếu bạn muốn mua các sản phẩm sơn mài làm quà, hãy lựa chọn những sản phẩm chất lượng và phù hợp với nhu cầu của mình. Các sản phẩm sơn mài tại đây khá đa dạng, từ tranh ảnh đến các vật dụng trang trí.
• Ngoài ra, nếu bạn có hứng thú với việc học hỏi về nghề sơn mài, đừng ngần ngại tham gia các lớp học nhỏ để trải nghiệm cảm giác tự tay tạo ra những sản phẩm sơn mài độc đáo. 
• Cuối cùng, hãy tôn trọng những nghệ nhân khi họ chia sẻ về quy trình sản xuất và lịch sử nghề, để có thể hiểu rõ hơn về giá trị văn hóa của làng nghề sơn mài này.

Làng sơn mài Tương Bình Hiệp không chỉ là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích nghệ thuật, mà còn là nơi bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Đến với làng sơn mài Bình Dương, bạn sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng những tác phẩm nghệ thuật tinh xảo và hiểu hơn về nghề thủ công độc đáo này.